OKUL FOBİSİ
Özellikle okula yeni başlayanlarda daha fazla görülmekte olan okul fobisine her yaş grubundaki çocuklarda rastlanabilmektedir. Okul fobisi çocuğun okulda yaşadığı sıkıntı, gerginlik, huzursuzluk halidir. Okula yeni başlayan ya da devam etmekte olan çocukta görülen herhangi bir huzursuzluk yada gerginliğin okul fobisi olarak tanımlanabilmesi için çocuğun yaşıtlarına göre abartılı tepki göstermesi gerekir.
OKUL FOBİSİNİN BELİRTİLERİ
Okul fobisi olan çocuk korkulu, gergin ve endişeli davranışlar göstermeye başlar ve çocukta birtakım bedensel rahatsızlıklar oluşur: karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, uyku problemi gibi. Okula gitme vakti yaklaştıkça bu şikayetler daha da fazlalaşır. Okulda ise ağlama, derse veya etkinliklere katılmak istememe ve sık sık idrara çıkma isteği gibi durumlar ortaya çıkar. Okula gitmek istemeyen ve bu belirtileri gözlenen çocuğa anne ve baba baskı yapmaya başlayınca çocuk agresif davranışlar sergiler. Ancak aile çocuğu okula götürmekten vazgeçtiği an, çocuktaki şikayetler hızla azalır ve kısa bir süre sonra çocuk son derece rahat ve sakince oynamaya başlar.
OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ
Yeni başlayanlarda Okul fobisinin temelinde çoğu zaman ayrılık anksiyetesi yatar, özelikle küçük çocuklar anneden ya da bağlandığı kişiden (güvenli insan) ya da evden (güvenli ortam) uzaklaşma korkusu yaşıyorsa, ayrılık anksiyetesi söz konusudur.
Ayrılık anksiyetesi gibi, sosyal anksiyete de okula gitmemek için neden olabilir. Sosyal fobi yaşayan çocuk, diğer çocuklar ya da öğretmeni tarafından kabul edilmeyeceği ve sevilmeyeceği korkusunu yaşar. Bu çocuklarda iletişim becerileri diğer çocuklara göre zayıftır. Nerede, nasıl davranacaklarını çok iyi bilemezler ve bu yüzden diğer çocuklarla iletişim kuramazlar ve kendilerini okulda yalnız, güvensiz ve endişeli hissederler.
Performans anksiyetesi ve özgüven eksikliği de okul fobisinin oluşmasına yol açabilir. Performans anksiyetesi yaşayan çocuk okulun ve ailenin kendisinden beklentilerine cevap verememek, başarısız olmak gibi korkular yaşar.
Okulda çocuğun öğretmeni ile arasındaki bağın ve iletişimin sağlıklı kurulamaması ya da öğretmeni ile sorun yaşaması da çocukta okul fobisine neden olabilir.
Yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi gibi durumlar da çocukta okul fobisi görülmesine yol açabilir.
Aileler de farkında olmadan kendi korkularını çocuklarına yansıtabilirler ve çocuğun kaygılanmasına neden olabilirler.
Okul fobisi için tek bir neden belirtilemez. Çocuğun kişilik yapısı, ailenin yaklaşımı (özellikle de anne-çocuk ilişkisi), okuldan kaynaklanan faktörler de önemli birer etkendir.
NELER YAPILABİLİR ?
Çocuğun okula gitmekte zorlandığını fark eden aileler, çocuğun korkusunu dile getirmesini ve neden gitmek istememesini ifade edebilmesi için desteklemelidirler.
Aile çocuğun okula gitmeme davranışını kabul eder ve onaylarsa okul fobisi kısa vadede ortadan kalmış gibi görünse de uzun vadede davranış daha da çok pekiştirilmiş olacaktır.
Aile kızarak, tehdit ederek çocuğu okula götürürse, çocuğun korkusu daha da fazlalaşır. Okula yeni başlayan çocuklarda; aile çocuğa, herkes gibi onun da okula gitmesi gerektiğini bildirmeli ve bu konuda kararlı ve tutarlı bir davranış sergilemelidir bunun yanı sıra çocuğa bu konuda yardımcı olacağını da ifade etmelidir
Anne ve baba çocuğun öğretmeniyle işbirliği içinde olarak çocuğun okulda güvende olduğunu hissettirmelidir.
Okul fobisi terapi edilmezse çocuğun depresyona girmesi söz konusu olabilir. Çocuk topluluğa uyum sağlamakta zorlanır, duygusal ve sosyal ilişkilerde yer alamaz. Okula gitmediği için derslerinden geri kalır, bu yüzden okula gitmek daha da korkulu bir hal alır ve bir kısır döngü oluşur. Bu nedenle okul fobisi olan çocukta sorunlar daha fazla büyümeden psikolojik destek alınması faydalıdır.