OBSESİF KOMPÜLSİF KİŞİLİK BOZUKLUĞU

Genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan Obsesif kompülsif kişilik bozukluğunda birey mükemmeliyetçidir, zihni ayrıntılar, kurallar, programlar ve bunun gibi şeylerle meşguldür. Bu kişiler genellikle ayrıntılara çok fazla dikkat ayırırlar ve bu yüzden projelerini bitiremezler. Obsesif bireyler haz yönelimli olmaktan ziyade iş yönelimlidirler. Karar vermede ve zaman yönetiminde aşırı derecede güçlük çekerler. Kişilerarası ilişkileri zayıftır, çünkü obsesif kompülsif kişilikler inatçı ve ısrarcıdırlar. Karşı taraftan her şeyin kendi istedikleri gibi yapılmasını talep ederler. Olaylara gülüp geçebilme, sıcaklık ve samimiyet duyma gibi becerilerden yoksundurlar. Çoğu zaman ciddi, katı, resmidirler ve özellikle de ahlaki konularda esneklik gösteremezler. Kendilerini ve içinde bulundukları koşulları kendi denetimleri altında tutma arayışındadırlar. Kendilerinden ödün vererek uzlaşmaya gelemezler. Otoriter bir tutum içindedirler. Toplumsal davranışlarında kibar ve resmidirler. Başkalarıyla, düzeylerine ve içinde bulundukları konuma göre ilişki kurarlar. Eşitlikçi olmaktan çok ast-üst olma ile ilgilidirler. Obsesif kompülsifler kendi dürtüleri ve duyguları ile ilgili olarak içgörüden yoksundurlar. Düşünmeksizin ve dürtüsel davranan kişileri aşağı görürler; duygusal davranışı çiğlik ve sorumsuzluk olarak değerlendirirler. Obsesif Kompülsif kişilikler iyi birer organizasyon insanıdırlar, bu sebeple bürokratik kişiliğin iyi bir örneği olarak kabul edilebilirler. Nesneleri biriktirirler; ömrünü doldurmuş ve artık işe yaramayan eşyaları atamazlar. Yeniliklerden hoşlanmazlar. Çok eli sıkıdırlar ve cimridirler. Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğu'nu ortaya çıkartan nedenler olarak ailesel geçişin olabileceği düşünülmektedir. Daha çok katı bir disiplinle yetiştirilmiş kişilerde görülür. Çalışmaya ve üretmeye yönelik bu işlevsel olmayan dikkat ve detaycılık, erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülmektedir.

Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayımlanan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı DSM-IV' de Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğu tanı ölçütlerinde aşağıdakilerden dördünün (ya da daha fazlasının) olması ile belirli, genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, esneklik, açıklık ve verimlilik uğruna düzenlilik, mükemmelcilik, zihinsel ve kişilerarası kontrol koyma üzerine aşırı kafa yormanın olduğu sürekli bir örüntü:

1. Yapılan etkinliğin asıl amacını unutturacak derecede ayrıtılar, kurallar, listeler, sıralama, organize etme ya da program yapma ile uğraşıp durur
2. İşin bitirilmesini zorlaştıran bir mükemmelcilik gösterir (örn. kendine özgü aşırı katı ölçüler karşılanamadığı için bir tasarıyı tamamlayamaz)
3. Boş zamanlarını değerlendirme etkinliklerinden ve arkadaşlarından yoksun kalacak derecede kendisini işe ya da üretkenliğe adar (ekonomik gereksinmeleri ile açıklanamaz)
4. Ahlak, doğruluk ya da değerler gibi konularda vicdanının sesini aşırı dinler ve esneklik göstermez (kültürel ya da dinsel özdeşim ile açıklanamaz)
5. Özel bir değeri olmasa bile eskimiş ya da değersiz şeyleri elden çıkartamaz
6. Başkaları tam olarak kendisinin yaptığı gibi yapmayı kabul etmedikçe görev dağılımı yapmak ya da başkalarıyla birlikte çalışmak istemez
7. Para harcama konusunda hem kendisine, hem de başkalarına karşı cimri davranır;para, gelecekte ortaya çıkabilecek felaketler için biriktirilmesi gereken bir şey olarak görülür
8. Katı ve inatçıdır

Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğu ile Obsesif Kompülsif Bozukluk birbirine karıştırılmamalıdır ikisi çok farklıdır. OKB vakalarının sadece küçük bir bölümünde obsesif kompülsif kişilik bozukluğu bulunmuştur. Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğu en çok çekingen kişilik bozukluğu ile beraber görülür ve yaygınlığı toplumun yaklaşık yüzde birinde görülür. OKKB'de kişi düşünce ve davranışları 'kendini gördüğü ideal durumu' ile çakışmaktadır veya uyumsuzluk göstermektedir. OKB' de kişi, düşünce ve davranışları kendisi için değerli hisler ile harmanlayarak kabul edilebilir bir gereklilik veya davranış tarzı olduğunu kabul eder. Obsesif-kompülsif bozuklukta kişi aslında davranışlarının anlamsız, gereksiz ya da saçma olduğunun farkındadır ancak kendini bu davranışı sergilemekten alıkoyamaz (ego uyumsuzdur). Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğunda ise, kişi yaptıklarını anlamsız olarak değerlendirmez (ego uyumludur).

OBSESİF-KOMPÜLSİF KİŞİLİK BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ

OKKB ile başa çıkmada hem farmakolojik hem de psikoterapi desteğinin aynı anda alınması yüksek başarının elde edilmesinde etkilidir.