Trikotilomani impuls (dürtü) kontrol bozukluğu olarak kabul edilen, kronik saç ve kıl koparma ile karakterize bir hastalıktır.
Trikotilomani tanı ölçütleri; kişinin saçını tekrarlayıcı biçimde yolması ile belirgin derecede saç kaybı oluşması, kişinin saç yolma öncesinde ya da bu davranışa karşı koyma girişiminde bulunduğu sırada giderek artan bir gerginlik duyumu olması, saç yolarken haz alma, doyum bulma ya da rahatlama sağlaması olarak tanımlanmıştır
Çocukluk döneminde her iki cinsiyette eşit sıklıkta izlenir. Trikotilomani genellikle ergenliğe geçiş döneminde 12- 13 yaşlarında başlar ve kadınlarda daha sık görülür.
Çocuklarda tırnak yeme, parmak emme, okul sorunları ve arkadaşlarla geçinememe gibi sorunlar trikotilomaniye sıklıkla eşlik eder.
Anksiyete bozukluklarında, obsesif kompulsif bozukluklarında ve depresyonda görülme sıklığı daha yüksektir.
DAVRANIŞÇI TERAPİ
- Danışan davranışının farkındalığını arttırma çalışmaları yapılır. Saç koparmayla ilgili hastaya günlük tutturulur. Bazen sadece danışanın kendi yaptığı kayıtlarla bağlantılı olarak bile saç koparmada belirgin azalma gözlemlenebilir.
- Okuma, televizyon izleme, sinirlilik, sıkıntı, güvensizlik, sosyal ortamlara girme gibi saç koparmayı tetikleyen durumların tespiti yapılır. Bu sayede danışan böyle durumlara girdiğinde saç koparmayı önlemeye hazırlıklı davranır.
- Saçı düzeltme, yüze dokunma, yüzü kaşıma gibi hastayı saç koparmaya yönelten eylemleri belirlemesi sağlanır.
- Danışanın tedaviye uyumunu arttırmak için saç koparmadan kaynaklanan hayal kırıklıkları, öfke gibi duyguların bilinçdışı yönleri irdelenir.
- Saç koparmanın otomatikliğini kaldırmaya yönelik, ayna karşısında aynı hareketin taklidi gibi farkındalık eğitimi verilir.
- Anksiyete ve stresin ağır bastığı olgularda gevşeme teknikleriyle desteklenir.
İLAÇ TEDAVİSİ
Tedavide klorpromazin, amitriptilin, imipramin, fluoksetin, klomipramin, paroksetin, lityum gibi değişik ilaçlar anksiyete ve duygudurum bozukluğunun şiddetine göre tercih edilmektedir.