Yıkıcı bozukluklar, dürtü denetimi ve davranım bozuklukları sınıflaması altında yer alan karşıt olma/karşı gelme bozukluğu tekrarlayıcı biçimde en az altı ay süreyle devam eden olumsuz, kurallara uymayan ve karşı gelen, düşmanca, bağırma-çağırma, tepinme gibi davranışlarla karakterize fakat fiziksel şiddet içermeyen bozukluktur. Bu çocuklar genellikle ebeveynleri tarafından günlük yaşamda “hiç söz dinlemiyor, ne söylersek söyleyelim ilk cevabı hep hayır olur” şeklinde ifadelerle tanımlanmaktadır. Sıklıkla 8 yaşından önce ortaya çıkan bozukluk, yavaş ilerlemekte ve özellikle okul döneminde ve ilerleyen yıllarda davranım bozukluklarıyla kendini gösterebilmektedir. Ergenlik döneminden önce erkeklerde daha çok görülmekte, ergenlik döneminden sonra ise her iki cinsiyette eşit oranda görülmektedir.
KARŞIT OLMA BOZUKLUĞUNDA GÖRÜLEN DAVRANIŞLAR
Birçok yetişkine karşı olumsuz, düşmanca ve savunmacı davranmak
Çoğu zaman öğretmenler, ebeveynler ve diğer otorite figürlerine karşı düşmanmış gibi davranmak
Yetişkinler veya bakıcı tarafından verilen görevlere karşı tepki olarak öfke krizine girmek (örneğin: çığlık atmak, ağlamak, fırlatmak, yere çöp atmak, hareket etmeyi reddetmek)
Genellikle yetişkinlerle tartışmak
Çoğu zaman makul isteklere ve kurallara uymayı reddetmek ya da karşı çıkmak
Bilerek ve isteyerek insanları kızdırmak ve kolayca sinirlenmek
Kendi hataları ve yanlışları için sürekli başkalarını suçlamak
Sürekli olarak kızgın ve dargın olmak
Kinci ve intikamcı olmak
Sosyal ve akademik işlevsellikte belirgin uyumsuzluk göstermek
Fiziksel saldırganlıktan çok ısrarlı biçimde sınırları zorlama ve sözel saldırganlık şeklinde kendini gösterir.
KARŞI OLMA BOZUKLUĞUNUN NEDENLERİ
Aile içi birlik ve beraberliğin zayıf olmasında,
Çocukla çok fazla ilgilenilmeyen ailelerde,
Aile içi anlaşmazlıkların ve tartışmaların sık yaşandığı durumlarda,
Ebeveyn tutumlarında tutarsızlığın olmasında,
Herhangi bir psikolojik probleme sahip olan ebeveynlerin çocuklarında,
Çocuğun, çevresine karşı şiddet eğilimi olan, düşmanca tavırlar sergileyen kişileri model almış olmasında,
İnsan ilişkilerinde yaşanan olumsuz etkileşimin içselleştirilmesi, gibi durumlar karşıt olma/karşı gelme bozukluğu ile ilişkilendirilebilecek nedenlerdendir.
KAŞIT OLMA/KARŞI GELME BOZUKLUĞU GÖRÜLEN ÇOCUĞUNUZ VARSA…
Ebeveynler hangi tutum ve davranışların çocuğun karşı gelme davranışına neden olduğunu tespit etmeli, bu tutum ve davranışlardan kaçınmalıdır. Ev içinde hangi olayların, hangi durumların çocukta olumsuz duygu, düşünce ve davranışlara neden olduğu gözlenmeli.
Davranışlarından dolayı onu eleştirmeyin, azarlamayın, sabırlı olun.
Çocuğunuzun öfkeli, saldırgan davranışlar sergilemesi sonucu istediklerini elde etmesine izin vermeyin. İsteklerini bu şekilde elde etmesi çocuğun bu davranışı isteklerini elde etmede bir araç olarak kullanmasına yol açacaktır
Çocuğun gösterdiği uygun ve olumlu davranışlar ve başarılar ödüllendirilerek pekiştirilmelidir.
Çocuğa ilgi ve sevgi göstererek çocuğun kendini değerli ve önemli hissetmesi sağlanmalıdır.
Aile içi ilişkilerinizde çocuğunuza uygun davranışlarınızla örnek olun.
Aile içi kurallar ve sınırlarınız olsun. Fakat bu kurallara beraber karar verilmelidir. Çocuğun düşünceleri de önemsenmeli ve sınırlar birlikte belirlenmelidir.
Bu öneriler uygulanarak çocuğunuzdaki karşıt olma/karşı gelme davranışlarını tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmayabilir ancak davranışları en aza indirebileceği düşünülmektedir. Bu uygulamalara rağmen çocuğunuzun olumsuz davranışları devam ediyorsa bu durum için bir uzmana başvurmanız uygun olacaktır.