Zararsız bir davranış olan parmak emme davranışı hemen hemen bebeklerin tümünde gözlenmektedir. Bunun nedeni yeni doğan bebeklerin parmak emmeyi daha anne karnındayken öğrenmiş olmaları ve doğuştan sahip oldukları en güçlü refleksin emme refleksi olmasıdır. Nadiren de olsa, bazı bebeklerin ellerinde ve parmaklarında oluşan kabarcıklar, aşınmalar, hassaslaşmalar, renkte koyulaşmalar ise emme davranışının bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Parmak emme davranışının zamanla eşyalara genelleştirildiği de görülür (battaniye kenarları, oyuncaklar, yastık köşeleri gibi). Ebeveynlerin çoğu parmak emme davranışının açlıktan kaynaklandığı düşünür. Fakat küçük çocuklarda ve bebeklerde parmak emme beslenme gereksiniminden kaynaklanmaz. Çocuğa rahatlama, dinlenme, gevşeme, haz duyguları verir. Çocuklar korktuklarında, acıktıklarında, uykuları geldiğinde, haz almak istediklerinde parmak emmeye dönerler. Çocukların parmak emmeyi bırakması yaşla beraber alternatif güvenlik, rahatlama, haz duyguları geliştirmeleri ile son bulur. Bu durumda parmak emme alışkanlığı 3-4 yaşına kadar normal kabul edilebilen bir davranıştır. Bu yaştan sonra devam eden alışkanlık patolojik kabul edilmektedir ve genellikle duygusal yoksunluk ve gerginlikle başa çıkma davranışı olarak sergilenir.
ÇOCUKLAR NEDEN PARMAK EMER
İlk bir yaş içinde el ve ayak parmaklarını ağzına götürmesi çevreyi tanıma ve keşfetme ihtiyacından kaynaklanmaktadır.
1 yaş civarında uykuya geçerken,
Diş çıkarma zamanında diş mineleri kaşındığı için,
Çevrelerinde parmak emen birilerini görüp model aldıkları zaman,
Ebeveynler arası gerginliklerde,
Yeni kardeşin dünyaya gelmesi durumunda, kaybettiğini sandığı ilgiyi yeniden kazanma isteğiyle,
Zorlukla karşılaştıklarında, utanma, sıkılma, yorgunluk belirtisi olarak,
Sevgi ve güven eksikliği varsa,
Memeden erken ayrılmışsa (Annelerini düzenli ve yeterince emen bebeklerin diğer yaşıtlarına göre daha az parmak emdikleri gözlemlenmiştir)
Ek besinlere zorlanmışsa,
Ani bir korku, kaygı yaşadıklarında,
PARMAK EMMENİN ÖNLENEBİLMESİ İÇİN ALINABİLECEK ÖNLEMLER
Emzik kullanma: Parmak emme davranışı gözlendiğinde çocuğa emzik verilebilir. Parmak emmeye karşılık emzik kullanma emme davranışının daha kolay bırakılmasına yol açar. Emzik emenlerde, diş ve damak yapısı bozukluğunun görülmesi parmak emenlerden daha az olarak gözlenmiştir.
Doğru beslenme: Anne sütüyle veya biberonla beslenirken, çocuk annesinin sıcaklığını duyumsayacak şekilde beslenmelidir. Bu şekilde çocuk hem fizyolojik olarak beslenebilir hem de anne ile arasında sevgi ve güven ilişkisi kurarak duygusal beslenmeyi gerçekleştirir.
Emzirme süresi: Mümkünse 2 yaşına kadar anne sütü ile beslenmesi önerilir.
Anlayışla karşılama: Okul öncesi dönemde çocuklar yatma zamanında, yorgun hissettiklerinde, hasta, çekingen, üzüntülü olduklarında parmaklarını emebilirler. 4 yaşına kadar bu durumun gözlenmesi normaldir. Bu nedenle aileler bu durumu sorun olarak görmekten kaçınmalıdır.
Duygusal gereksinimi fark etme: Özellikle 4 yaşından sonra görülen parmak emme davranışı önemli bir gerileme belirtisi sayılır. Alışkanlığı oluşturan etkenler anne baba tarafından keşfedilerek ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Anne babadan kaynaklanan uygun olmayan davranışlar düzeltilmelidir. Anne babanın çocuğa karşı tutumu ya da aileye yeni bir bebeğin gelmesi gibi durumlar gözden geçirilmelidir. Kardeş doğumundan önce çocuk buna hazırlanmalıdır.
Suçlamamak ve Cezalandırmamak: Parmak emmek isteyen çocuğu suçlamak ve cezalandırmak çocuğun kendine olan güvenini azaltır. Bu davranışı alışkanlık haline getirmiş çocuklara, davranışı terk etmeleri için uygun olmayan tedbirlerin (tehdit etme, ellerini bağlama, acı sürme gibi yaptırımlar) cezaların uygulanılması birçok uyum ve duygusal problemlerin ortaya çıkmasına neden olur.
Çocukla konuşma: Çocukla parmak emme davranışı hakkında konuşulmalı, açıklama yapılmalı, alışkanlıktan ne zaman vazgeçeceğine karar verme hakkı çocuğa bırakılmalı, çocuk bırakmaya hazır hissettiğinde ona yardımcı olmaya çalışılmalıdır.
Baskıcı Olmamak: Baskıcı ve ısrarcı olmak çocuğun ilgisini daha da çekebilir ve davranışın pekişmesine neden olur. Tuvalet eğitiminde olduğu gibi zorlamak ve inatlaşmak, kısır döngüye yol açabilir.
Alternatif faaliyetler yaratma: Çocuğun dikkatini ve ilgisini başka yöne çekmek amacıyla etkinliklerle meşgul edilebilir. Oyun, boyama, kum, kil gibi ellerin kullanımını gerektiren etkinlikler.
Hatırlatma: Çocuğun bu davranışına karşılık “yapma”, “başparmak” gibi sözel ipuçları verilebilir. Uykuya geçerken parmak emiyorsa, çocuk uyuduktan sonra eli ağzından çekilebilir. Çocuğun parmağını emerek uyumaya devam etmesi alışkanlığın yerleşmesini kolaylaştırır.